Astma

Ademen gaat meestal vanzelf. Maar als je astma hebt, kan dat soms behoorlijk lastig zijn. Deze chronische aandoening maakt je luchtwegen extra gevoelig. Daardoor kun je last krijgen van benauwdheid, hoesten of een piepende ademhaling, wat een flinke impact op je leven kan hebben. Gelukkig kun je met de juiste behandeling en wat slimme aanpassingen in je dagelijks leven meestal goed met astma omgaan. Jan, klant van Nationale Apotheek, weet hier alles van. Hij leeft al ruim 60 jaar met deze chronische aandoening. Hoewel hij de ziekte sinds een aantal jaar goed onder controle heeft, had hij het als kind niet makkelijk. 

Wat is astma?

Astma is een chronische ontstekingsziekte van de luchtwegen. Deze luchtwegen zijn de vertakkingen in je longen waardoor ingeademde lucht stroomt. Bij mensen zonder astma zijn de luchtwegen wijd en vrij, waardoor ademen makkelijk gaat.  

Wanneer je astma hebt, zijn de luchtwegen overgevoelig voor bepaalde prikkels, zoals koude lucht, rook, allergieën of inspanning. Bij contact met zo’n prikkel reageren de luchtwegen heftig: de spiertjes rondom de luchtwegen trekken samen, het slijmvlies zwelt op en er wordt extra slijm aangemaakt. Hierdoor wordt het lastiger om goed in en uit te ademen. 

Zo'n 600.000 mensen in Nederland hebben astma. De meeste astma patiënten krijgen deze diagnose al op jonge leeftijd. Ook Jan is erg jong: hij is een jaar of zes als zijn ouders merken dat er iets aan de hand was. Hij is vaak benauwd en kortademig en ligt zelfs een tijdje in het ziekenhuis, waar hij extra zuurstof krijgt. Uiteindelijk krijgt hij de diagnose astma.  

Klachten 

Als je astma hebt, kun je last hebben van verschillende klachten. Deze verschillen per persoon en per moment. Soms zijn de klachten mild, maar ze kunnen ook plotseling verergeren, bijvoorbeeld door een verkoudheid, allergie of inspanning. Veelvoorkomende astma symptomen zijn: 

• Benauwdheid of een beklemmend gevoel op de borst

• Een piepend geluid bij het ademen, vooral bij het uitademen

• Hoesten, vooral 's nachts of bij inspanning

• Overmatige slijmvorming

• Vermoeidheid, doordat ademen meer energie kost

• Verminderde conditie

Niet iedereen met astma heeft alle klachten, en soms zijn de symptomen tijdelijk minder aanwezig. Astma is in de meeste gevallen goed onder controle te houden met medicatie en goede begeleiding. Ook als je weinig klachten hebt, blijft het belangrijk om je astma goed te behandelen en regelmatig te laten controleren. 

Voor Jan brengen deze klachten als kind verschillende uitdagingen met zich mee. Zo zit hij meerdere jaren intern in een aantal astmaklinieken in Nederland. Hier krijgt hij niet alleen gespecialiseerde zorg, maar knapt hij ook op door de schone lucht. Wanneer hij niet intern in één van de klinieken is, merkt hij dat hij minder goed mee kan komen met leeftijdsgenootjes. Tijdens een astma aanval zit naar school gaan of spelen met vriendjes er dan niet in. Jan: “Wanneer ik last had van een astma aanval, wat zo’n twee tot drie keer per jaar gebeurde, was ik helemaal gebroken. Ook vond ik het weleens lastig dat ik niet met de jongens mee kon en dat ik werd afgekeurd voor de militaire dienst, iets wat ik graag had gewild. Hierdoor was je als jongere veel met je astma bezig. Gelukkig had ik ook geregeld goede dagen, waarop ik dan ging sporten en bepaalde dingen kon doen om toch zo goed mogelijk mee te kunnen in de maatschappij.” 

Wat gebeurt er bij een astma aanval?

Bij een astma aanval (ook wel astma-exacerbatie genoemd) vernauwen de luchtwegen plotseling, waardoor het moeilijker wordt om te ademen. Dit gebeurt doordat de spieren rondom de luchtwegen samentrekken (bronchoconstrictie), het slijmvlies opzwelt en er extra slijm wordt geproduceerd. Hierdoor ontstaat er minder ruimte voor de lucht om doorheen te stromen. 

Een astma aanval wordt uitgelokt door verschillende prikkels. Veelvoorkomende triggers zijn allergieën, luchtweginfecties, koude lucht, mist, lichamelijke inspanning, rook, sterke geuren, luchtvervuiling en stress. De duur verschilt per persoon en kan variëren van enkele minuten tot enkele uren. In ernstige gevallen duurt de aanval meerdere dagen. Astma aanvallen komen vaak vaker voor in de lente door pollen, in de herfst door schimmels en stof, en in de winter door kou en vocht. Virale infecties zoals verkoudheid of griep kunnen ook aanvallen uitlokken, net als plotselinge weersveranderingen, luchtvervuiling en rook. 

De behandeling van astma

Om astma te behandelen, wordt gebruikgemaakt van twee hoofdsoorten medicijnen. Deze worden meestal via inhalatie toegediend, zodat ze direct in de longen terechtkomen. Dit gebeurt met behulp van een astma puffer. 

• Luchtwegverwijders (relievers)
  Deze werken meestal binnen enkele minuten en verlichten de klachten, waardoor je makkelijker kunt ademhalen. Je gebruikt ze bij klachten of een astma aanval.  Ze werken snel, maar kort. 

• Ontstekingsremmers (controllers)
  Deze medicijnen verminderen de ontsteking in de luchtwegen, en daarmee ook de slijmvorming, hoest en benauwdheid. Ze worden dagelijks gebruikt als onderhoudsmedicatie. Het duurt enkele weken voordat ze goed effect hebben. 

In de meeste gevallen is astma goed te behandelen met deze medicijnen. Astma is niet te genezen, maar met de juiste behandeling kunnen de klachten sterk verminderen of zelfs verdwijnen. Dit geldt ook voor Jan. De afgelopen twintig jaar heeft hij slechts één keer per jaar last van een astma aanval. Sinds enkele jaren gebruikt hij nieuwe medicijnen die hij preventief twee keer per dag inneemt. Sindsdien heeft hij geen last meer van zijn astma. Hij zet zo’n 20.000 stappen per dag en ook al heeft hij inmiddels de pensioenleeftijd bereikt, stoppen met werken ziet hij voorlopig nog niet zitten. Jan: “Het enige wat ik nu nog merk van mijn astma, is dat ik precies kan vertellen wanneer het gaat regenen of het mistig is". 

Leefstijladvies bij astma

Naast medicatie zijn er ook praktische adviezen die kunnen helpen om klachten te verminderen en aanvallen te voorkomen: 

• Stop met roken en vermijd ook meeroken of e-sigaretten. Rook irriteert de luchtwegen en verergert astma. 

• Beweeg regelmatig. Dagelijkse beweging helpt om je longen sterk te houden. Probeer minstens een half uur per dag actief te zijn. 

• Let op je gewicht. Overgewicht maakt het lastiger om astma onder controle te houden. 

• Voorkom contact met prikkels. Met allergietesten kun je ontdekken waar je gevoelig voor bent en deze prikkels proberen te vermijden. 

• Haal jaarlijks de griepprik, zeker als je ontstekingsremmers gebruikt. Dit verlaagt het risico op complicaties bij griep. 

Jan sluit het interview af met een extra advies: “Geniet van de momenten dat je géén last hebt van je astma. Probeer te sporten en dingen te ondernemen, zodat je ook blijft genieten van het leven!” 

Wereld Astma Dag

Wereld Astma Dag vindt ieder jaar plaats op de eerste dinsdag van mei. Deze dag is bedoeld om wereldwijd aandacht te vragen voor astma en het belang van goede behandeling en begeleiding. Er wordt informatie gedeeld over nieuwe ontwikkelingen, behandelingen en manieren om met astma om te gaan.  

Astma medicatie bij Nationale Apotheek

Wil jij je astma medicatie bestellen bij Nationale Apotheek? Schrijf je in bij Nationale Apotheek en laat je medicijnen makkelijk en snel thuisbezorgen. Vraag jouw (huis)arts om het recept naar ons te sturen. Heb je zelf een recept ontvangen? Mail dit dan naar ons of upload een foto via de Nationale Apotheek-app om je medicijnen te bestellen. Hulp nodig? Neem contact op. Ons team staat voor je klaar.