Ziekte van Lyme
Ieder jaar lopen we in Nederland zo'n 1,5 miljoen tekenbeten op. Ruim 27.000 mensen hiervan krijgen de ziekte van Lyme. Deze ziekte kan ernstige gevolgen hebben voor je gezondheid, zeker als je niet snel handelt na een tekenbeet. De symptomen variëren van milde klachten, zoals vermoeidheid en koorts, tot ernstige neurologische en gewrichtsproblemen. Het goede nieuws? Door snel de teek te verwijderen en alert te zijn op de eerste tekenen, kun je de kans op besmetting aanzienlijk verkleinen. In dit artikel leggen we uit hoe je de ziekte van Lyme kunt herkennen, behandelen en voorkomen.
Wat is de ziekte van Lyme?
De ziekte van Lyme wordt veroorzaakt door de bacterie Borrelia burgdorferi. Deze bacterie kun je oplopen door de beet van een besmette teek. Een teek is een bloedzuigende parasiet en kan besmet raken wanneer hij bloed zuigt bij kleine (knaag)dieren of vogels die deze bacterie bij zich dragen. Als een besmette teek vervolgens bloed zuigt bij een mens, kan de bacterie via de beet in de bloedbaan van de persoon terechtkomen. Dit leidt tot de ziekte van Lyme. Niet alle teken zijn besmet, maar in sommige gebieden in Nederland draagt één op de vijf teken deze bacterie bij zich. Daarom is het belangrijk dat je de teek binnen 24 uur na de beet verwijdert. Hiermee verklein je de kans op de overdracht van Lyme.
De symptomen van de ziekte van Lyme
De symptomen van Lyme kunnen sterk variëren en zijn afhankelijk van hoe ver de ziekte gevorderd is. Ze kunnen worden onderverdeeld in drie stadia:
Vroeg stadium: enkele dagen tot weken na de beet
Het eerste symptoom is vaak de rode ringvormige uitslag rond de tekenbeet, ook wel erythema migrans genoemd. Daarnaast kun je last hebben van griepachtige klachten, zoals koorts, hoofdpijn, spierpijn en vermoeidheid.
Goed om te weten: niet iedereen krijgt een rode kring rond de tekenbeet. Het is dus mogelijk om besmet te zijn zónder deze uitslag. Let goed op andere klachten en neem bij twijfel contact op met je huisarts.
Verspreiding van de bacterie: weken tot maanden na de beet
Je kunt last krijgen van gewrichtspijn (meestal in de knieën), huiduitslag, hartritmestoornissen en zenuwklachten, zoals aangezichtsverlamming of tintelingen in de ledematen.
Chronische Lyme: maanden tot jaren na de beet
Bij chronische Lyme ervaar je langdurige vermoeidheid, geheugen- en concentratieproblemen, chronische gewrichtspijn en neurologische klachten.
De behandeling van de ziekte van Lyme
Lyme behandelen gebeurt meestal met een antibioticakuur. Bij voorkeur wordt deze behandeling zo snel mogelijk na de eerste klachten gestart, want hoe eerder de ziekte wordt opgemerkt, hoe beter de behandeling zal aanslaan.
In het vroege stadium is een antibioticakuur van tien tot veertien dagen vaak voldoende om de bacterie uit het lichaam te verwijderen. Wordt de ziekte pas later ontdekt en heeft de bacterie zich al verspreid naar gewrichten, zenuwen of het hart? Dan kan een intensievere behandeling nodig zijn. Daarom is een vroege diagnose erg belangrijk.
Hoewel de meeste mensen volledig herstellen en geen blijvende gevolgen van de ziekte van Lyme ondervinden, kunnen sommige patiënten langdurige klachten houden, zoals vermoeidheid of pijn. Dit wordt soms aangeduid met het post-Lyme-syndroom.
Het is daarnaast mogelijk om meerdere keren de ziekte van Lyme te krijgen. Je bouwt namelijk geen blijvende immuniteit op. Iedere nieuwe tekenbeet van een besmette teek kan opnieuw leiden tot deze ziekte.
Lyme in Nederland
Van de 1,5 miljoen tekenbeten die we jaarlijks in Nederland oplopen, krijgt ongeveer twee op de honderd mensen de ziekte van Lyme. De ernst van de klachten varieert sterk per patiënt. Hiervan ervaren 1.000 tot 1.500 mensen langdurige klachten.
Het aantal mensen met de ziekte van Lyme in Nederland neemt jaarlijks toe. Dit komt onder andere door klimaatverandering. De winters zijn milder, waardoor teken langer actief blijven en zich makkelijker verspreiden. Daarnaast stijgt het aantal meldingen van tekengerelateerde klachten bij huisartsen, en herkennen zij de symptomen sneller.
Mei = tekenmaand
De maand mei is uitgeroepen tot Lyme Disease Awareness Month, omdat teken in deze periode het meest actief zijn. Teken komen vooral voor in bosrijke gebieden, duinen en natuurgebieden, waar mensen vanaf mei weer massaal naartoe trekken. Dit is ook het moment waarop het tekenseizoen echt op gang komt. Via de Tekenradar kun je een overzicht vinden van meldingen van tekenbeten, erythema migrans en andere Lyme-gerelateerde klachten van de afgelopen weken.
Voor een tekenbeet geldt: voorkomen is beter dan genezen. Tekenbeten kun je voorkomen door:
Contact met struikgewas en hoog gras te vermijden;
Gesloten schoenen en bedekkende kleding te dragen;
Lichtgekleurde kleding te dragen (zo zie je teken beter);
Een insectenwerend middel (zoals DEET) op alle blootgestelde huid te gebruiken.
Hoe ziet een tekenbeet eruit?
Controleer je huid altijd goed op tekenbeten nadat je in de natuur bent geweest. Teken zijn erg klein. Een tekenbeet herken je aan een klein zwart puntje. Wanneer hij zich vol heeft gezogen met bloed, verandert de teek in een grijs of bruin-zwart bolletje, die tot wel één centimeter groot kan worden. Vaak ontstaat er rondom de tekenbeet een rode kring.
Een tekenbeet kan overal op je lichaam voorkomen. Teken houden van warme en vochtige plekken zoals je oksels, liezen, knieholtes en bilspleet. Bij kinderen kunnen ze ook op het hoofd, in de nek en achter de oren zitten.
Wat te doen bij een tekenbeet
Ben je tóch gebeten door een teek? Verwijder deze dan zo snel mogelijk met een tekentang en maak het wondje schoon met alcohol. Hiermee voorkom je dat de ziekte van Lyme wordt overgedragen. Neem in de volgende gevallen contact op met je huisarts:
Als het niet lukt om de teek te verwijderen
Als de teek mogelijk langer dan 24 uur in de huid heeft gezeten;
Als er een vlek of kring ontstaat op de plek van de beet, of op een andere plek;
Als je je ziek begint te voelen of klachten krijgt zoals koorts, vermoeidheid of neurologische symptomen.
Antibiotica bij Lyme bij Nationale Apotheek
Heb je antibiotica nodig om de ziekte van Lyme te behandelen? Schrijf je in bij Nationale Apotheek en laat je antibioticakuur makkelijk en snel thuisbezorgen voor een effectieve behandeling van Lyme. Heb je zelf een recept ontvangen of heb je een recept van je arts? Mail dit dan naar ons of upload een foto via de Nationale Apotheek-app om jouw medicijnen te bestellen. Hulp nodig? Neem contact op. Ons team staat voor je klaar.
Veelgestelde vragen
Over ziekte van Lyme
Wat is de ziekte van Lyme?
De ziekte van Lyme is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door de bacterie Borrelia burgdorferi. Deze bacterie kan worden overgedragen via de beet van een besmette teek. De ziekte kan uiteenlopende klachten veroorzaken, van milde griepverschijnselen tot langdurige neurologische of gewrichtsklachten.
Hoe weet ik of een teek besmet is met Lyme?
Je kunt aan de buitenkant niet zien of een teek besmet is met de bacterie Borrelia burgdorferi. In Nederland is ongeveer één op de vijf teken besmet. Daarom is het belangrijk om altijd alert te zijn en een teek zo snel mogelijk te verwijderen.
Hoe kan ik een tekenbeet herkennen?
Een tekenbeet ziet eruit als een klein zwart puntje op de huid. Soms zie je de teek nog zitten, vooral als hij zich heeft volgezogen met bloed. Dan verandert hij in een grijs of bruin-zwart bolletje dat tot wel één centimeter groot kan worden. Rond de beet ontstaat soms een rode plek of kring. Controleer vooral warme en vochtige plekken op het lichaam, zoals oksels, liezen, knieholtes en achter de oren.
Hoe snel moet ik de teek verwijderen om de ziekte van Lyme te voorkomen?
Verwijder een teek bij voorkeur binnen 24 uur. Hoe sneller je de teek weghaalt, hoe kleiner de kans dat de bacterie wordt overgedragen.
Moet ik altijd de huisarts bellen na een tekenbeet?
Niet altijd. Neem contact op met je huisarts als:
De teek langer dan 24 uur vastzat;
Je de teek niet (helemaal) kunt verwijderen;
Er een rode kring of vlek op je huid ontstaat;
Je griepachtige klachten, zoals koorts, hoofdpijn en vermoeidheid of andere symptomen krijgt. Deze klachten kunnen binnen enkele dagen tot weken na de beet optreden.
Wat als ik geen rode kring krijg, maar me wel ziek voel?
Niet iedereen krijgt een rode kring. Als je griepachtige klachten hebt of je je niet goed voelt na een tekenbeet, neem dan altijd contact op met je huisarts. Deze griepachtige klachten kunnen binnen enkele dagen tot weken optreden.
Kan ik meerdere keren de ziekte van Lyme krijgen?
Ja, het is mogelijk om de ziekte meerdere keren te krijgen. Je bouwt geen blijvende immuniteit op, dus iedere nieuwe beet van een besmette teek kan opnieuw leiden tot Lyme.
Is de ziekte van Lyme besmettelijk?
Nee, Lyme wordt niet overgedragen van mens op mens. Je kunt de ziekte alleen krijgen via de beet van een besmette teek.
Hoe lang duurt de behandeling met antibiotica?
In een vroeg stadium duurt een antibioticakuur meestal tien tot veertien dagen. Bij meer gevorderde Lyme kan de behandeling langer duren of via infuus plaatsvinden.
Wat is het post-Lyme-syndroom?
Het post-Lyme-syndroom is een term voor langdurige klachten na behandeling van de ziekte van Lyme. Denk aan vermoeidheid, pijn of concentratieproblemen. De oorzaak hiervan is nog niet volledig duidelijk.