Multiple Sclerose (MS)

Multiple Sclerose (MS) is een onvoorspelbare ziekte die grote invloed kan hebben op het dagelijks functioneren. De diagnose MS is vaak ingrijpend, zowel lichamelijk als mentaal. Hoewel MS niet te genezen is, zijn er wel verschillende behandelmogelijkheden die de klachten kunnen verminderen en het verloop van de ziekte kunnen afremmen. Hieronder lees je wat MS precies is, welke klachten kunnen optreden, hoe de diagnose wordt gesteld en welke behandelingen er zijn. 

Wat is Multiple Sclerose?   

Multiple Sclerose (MS) is een aandoening van het centrale zenuwstelsel, dat bestaat uit de hersenen en het ruggenmerg. Via zenuwuitlopers geven miljoenen zenuwcellen signalen aan elkaar door. Hiermee worden onder andere de spieren en organen aangestuurd. Rondom de zenuwuitlopers zit een beschermlaag, de myeline. Deze laag zorgt ervoor dat signalen snel en efficiënt worden doorgegeven.   

Bij MS is het afweersysteem ontregeld: het valt per ongeluk de myeline aan. Hierdoor raakt de beschermlaag beschadigd en ontstaan er ontstekingen, ook wel laesies genoemd. Door deze ontstekingen wordt de myeline afgebroken, waardoor zenuwvezels steeds meer bloot komen te liggen. Daardoor worden signalen tussen hersenen en lichaam steeds slechter doorgegeven. Uiteindelijk lukt het niet meer om de spieren en organen goed aan te sturen, waardoor deze niet meer werken zoals het hoort. In een later stadium kan ook de onderliggende zenuwbaan zelf beschadigd raken. 

De naam Multiple Sclerose betekent letterlijk: meerdere littekens. Deze littekens ontstaan door de beschadiging van myeline en bevinden zich in de hersenen en het ruggenmerg. Omdat het lichaam zichzelf aanvalt bij MS, wordt MS gerekend tot de auto-immuunziekten. Het woord ‘auto’ betekent ‘zelf’, en ‘immuun’ verwijst naar het afweersysteem.  

In Nederland leven ruim 36.000 mensen met MS. Meer dan 75% van hen is jonger dan 65 jaar. MS komt bovendien 2,5 keer vaker voor bij vrouwen dan bij mannen.  

Symptomen van Multiple Sclerose

De ontstekingen zorgen ervoor dat de communicatie tussen verschillende delen van de hersenen en het lichaam verstoord raakt. Hierdoor kunnen uiteenlopende symptomen ontstaan: 

• Tintelingen of pijn in armen en/of benen 

• Problemen met bewegen 

• Wazig of dubbel zien 

• Zwakke of stijve spieren 

• Problemen met het voelen van kou en warmte 

• Angstige of minder blije gevoelens 

• Problemen met slikken of praten 

• Problemen met seksualiteit of incontinentie 

• Problemen met denken en moeite met je concentratie of geheugen 

• Vermoeidheid 

Vooral vermoeidheid is een veel voorkomende klacht bij MS-patiënten. De rest van de klachten verschillen sterk per persoon. Dit maakt het moeilijk om te voorspellen hoe de ziekte verloopt en wat het toekomstbeeld is. 

Verschillende soorten MS 

Er zijn verschillende vormen van MS: 

• MS met aanvallen en herstel: deze vorm komt het meeste voor en heet ook wel RRMS (Relapsing Remitting MS). Bij deze vorm heb je last van aanvallen, ook wel schubs genoemd, met klachten. Soms zit er maanden of jaren tussen deze aanvallen. Vaak heb je tussen de aanvallen door geen of veel minder last van je klachten. 

• MS zonder aanvallen: bij een gedeelte van de MS-patiënten met RRMS gaat de ziekte na een aantal jaar over in SPMS (Secundair Progressive MS). Bij deze vorm heb je minder last van aanvallen, maar door eerdere aanvallen raken sommige functies blijvend beschadigd. Die functies gaan in deze fase vaak iets sneller achteruit. Deze fase kan al een paar jaar na de eerste klachten ontstaan, maar ook twintig jaar duren of zelfs nooit ontstaan.

• MS met klachten die erger worden: bij PPMS (Primair Progressive MS) heb je bijna geen aanvallen, maar worden klachten langzaam toch steeds erger.  

De diagnose

Omdat de klachten per persoon verschillen en er verschillende vormen zijn, kan het lastig zijn om de ziekte te herkennen. De klachten beginnen daarnaast vaak geleidelijk, waardoor de ziekte moeilijk te herkennen is. Hierdoor kan het dat de diagnose MS soms pas jaren na de eerste klachten wordt gesteld.  

Wanneer je klachten hebt die passen bij MS, stuurt de huisarts je door naar een neuroloog in het ziekenhuis. Een MRI-scan van de hersenen en het ruggenmerg moet uitwijzen of het daadwerkelijk MS is, of iets anders. Op deze scan is zichtbaar of er littekens van oude of nieuwe ontstekingen in de hersenen of het ruggenmerg te zien zijn. Om de diagnose te stellen, moeten er op minstens twee plekken in de hersenen of het ruggenmerg ontstekingen of littekens te zien zijn. Daarnaast moeten deze ontstekingen op verschillende momenten zijn geweest én moet het zeker zijn dat de klachten niet door iets anders ontstaan. Bij twijfel is aanvullend onderzoek nodig, zoals een ruggenprik.  

Oorzaken van MS

Wat de oorzaak van Multiple Sclerose is en waarom het afweersysteem de myeline aanvalt, is nog niet precies bekend. Vermoed wordt dat het afweersysteem bij mensen met MS overgevoelig is en te sterk reageert op bepaalde prikkels, waardoor schade aan het eigen zenuwstelsel ontstaat. Hierbij spelen erfelijkheid, de omgeving en gedrag een rol. De ziekte zelf is niet erfelijk, maar het kan wel zo zijn dat je een bepaald gen in je lichaam hebt dat tot uiting kan komen dankzij bepaalde omgevingsfactoren. Daarnaast komt MS vaker voor in koudere dan in warmere landen en heb je meer kans op deze ziekte als je rookt en/of overgewicht hebt.  

De behandeling

MS is niet te genezen, maar de ziekte is niet dodelijk. Er zijn verschillende behandelingen mogelijk die de ziekte remmen en ervoor zorgen dat je minder snel achteruitgaat: 

• Medicijnen: er zijn de afgelopen jaren steeds meer medicijnen ontwikkeld die de kans op een aanval verkleinen. Ook kunnen deze medicijnen de kans op verdere achteruitgang verkleinen en/of de ziekte remmen.

• Therapie: omdat de klachten erg verschillen per patiënt, zijn er ook verschillende aanvullende behandelingen mogelijk om je klachten zoveel mogelijk te verminderen, zoals fysiotherapie, ergotherapie, logopedie en sessies met psychologen.

• Stamceltherapie: werkt als een soort herstart waarbij het oude afweersysteem eerst wordt gewist met een vorm van chemotherapie. Daarna worden lichaamseigen stamcellen toegediend die een nieuw afweersysteem gaan vormen. Deze vorm van behandeling is nog vrij nieuw en er wordt nog onderzocht wat de langetermijneffecten zijn.  

Leven met MS

MS is een onvoorspelbare ziekte. Van tevoren is niet te zeggen hoe de ziekte verloopt en ongeveer de helft ervaart niet veel klachten. De andere helft krijgt klachten die met de jaren erger worden. Uiteindelijk heeft één op de drie twintig jaar na de diagnose een hulpmiddel nodig om ergens naartoe te kunnen. Wel kent de ziekte een onvoorspelbaar verloop. Dit kan emotioneel uitdagend zijn. Steun vanuit de omgeving, een goed medisch team en aanpassingen in het dagelijks leven kunnen helpen om beter met de aandoening om te gaan. Ook zijn er een aantal dingen die je zelf kunt doen om zo min mogelijk last te hebben van je klachten:  

• Blijf zoveel mogelijk in beweging; 

• Maar luister ook goed naar je lichaam en neem rust wanneer het te veel wordt

• Voorkom te veel stress

• Eet gezond om je weerstand te verhogen en op gewicht te blijven

• Gebruik je medicijnen zoals voorgeschreven door de arts

• Rook niet en drink geen alcohol

Wereld MS Dag

Ieder jaar op 30 mei vindt Wereld MS Dag plaats. Op deze dag wordt wereldwijd aandacht gevraagd voor deze ziekte. Het doel is om meer bekendheid te geven aan de ziekte, en begrip en steun te vergroten voor mensen met MS, en fondsen te werven voor onderzoek en betere behandelingen. 

MS-medicatie bij Nationale Apotheek

Wil jij je MS-medicatie bestellen bij Nationale Apotheek? Schrijf je in bij Nationale Apotheek en laat je medicijnen makkelijk en snel thuisbezorgen. Vraag je (huis)arts om het recept naar ons te sturen. Heb je zelf een recept ontvangen? Mail dit dan naar ons of upload een foto via de Nationale Apotheek-app om je medicijnen te bestellen. Hulp nodig? Neem contact op. Ons team staat voor je klaar.