ADHD-medicatie: soorten, werking en bijwerkingen
ADHD is een ontwikkelingsstoornis. Medicatie zorgt er niet voor dat deze stoornis verdwijnt, maar helpt wel om de klachten onder controle te krijgen. Zo verbetert je concentratie, word je minder impulsief en heb je meer rust wanneer je ADHD-medicatie gebruikt. Er zijn verschillende soorten medicijnen die ieder op hun manier de hersenen beïnvloeden.
Op deze pagina lees je:
Wat ADHD is
Welke medicijnen er bestaan
Hoe deze werken bij kinderen en volwassenen
Wat de mogelijke bijwerkingen zijn
Wat is ADHD?
ADHD staat voor Attention Deficit Hyperactivity Disorder en is een ontwikkelingsstoornis. Bij mensen met deze stoornis werken bepaalde neurotransmitters minder goed in de hersenen. Neurotransmitters zijn stofjes in de hersenen, zoals dopamine en noradrenaline.
Deze stofjes zijn belangrijk voor het doorgeven van signalen in het brein. Ook spelen ze een belangrijke rol bij aandacht en zelfbeheersing. Als deze stofjes uit balans zijn, is het moeilijker om je te concentreren. Ook wordt het lastiger om impulsen te beheersen en rustig te blijven.
Andere kenmerken van ADHD zijn:
Je voelt je vaak onrustig
Je hebt moeite om stil te zitten
Je slaapt slecht of hebt moeite met in slaap vallen
Je bent vaak spullen kwijt
Je hebt moeite met plannen en organiseren
Je wordt sneller boos
ADHD komt voor in verschillende vormen en uit zich bij iedereen anders. De één heeft vooral moeite met concentreren, de ander vooral met hyperactiviteit of impulsiviteit.
Volgens cijfers van het Trimbos heeft 3,6% van de mensen onder de 18 jaar ADHD. Voor de leeftijdsgroep van 18 tot 75 jaar is dit 3,2%. Deze cijfers laten zien dat deze stoornis vaak voorkomt, ook bij volwassenen.
ADHD bij kinderen
ADHD wordt vaak al op jonge leeftijd ontdekt. Kinderen met ADHD:
Zijn druk en snel afgeleid
Hebben moeite om hun aandacht bij taken of lessen te houden
Vertonen impulsief gedrag
Dit zorgt vaak voor problemen op school of in de omgang met andere kinderen. Vroege herkenning en begeleiding zijn belangrijk om negatieve gevolgen te beperken.
ADHD bij vrouwen
ADHD bij meisjes of vrouwen wordt vaak pas veel later herkend en gediagnosticeerd. Dit komt doordat de symptomen bij meisjes vaak minder opvallend zijn dan bij jongens. Daarnaast compenseren ze vaak jarenlang, bijvoorbeeld door extra hard hun best te doen. Hiermee proberen ze te voldoen aan de verwachtingen van hun omgeving.
Kenmerken van ADHD bij vrouwen zijn:
Snel afgeleid raken
Moeite hebben met plannen
Zich overweldigd voelen
Het maskeren van deze klachten kost veel energie. Dit kan leiden tot vermoeidheid, depressie, stress of zelfs een burn-out.
Welke ADHD-medicatie soorten bestaan er?
ADHD-medicatie is in te delen in twee verschillende groepen:
Stimulerende middelen
Niet-stimulerende middelen
Deze medicijnen zorgen ervoor dat de stoffen dopamine en noradrenaline beter hun werk doen in de hersenen. Daardoor wordt het makkelijker om je te concentreren en impulsen onder controle te houden.
Stimulerende ADHD-medicatie
Deze vorm van medicatie wordt het meest voorgeschreven. Ze remmen de heropname van dopamine en noradrenaline, waardoor deze stoffen langer actief blijven in de hersenen. Dit helpt je om je beter te concentreren en impulsen te beheersen.
Veelgebruikte stimulerende medicatie:
Methylfenidaat
Merknamen: Ritalin, Concerta, Medikinet, Equasym
Verkrijgbaar in kortwerkende (3-4 uur) en langwerkende (8-12 uur) varianten
Dexamfetamine
Merknamen: Amfexa, Tentin
Langere werkingsduur dan kortwerkende methylfenidaat
Niet-stimulerende ADHD-medicatie
Niet-stimulerende ADHD-medicatie werkt op een andere manier dan stimulerende medicatie. Ze beïnvloeden de receptoren die rust en concentratie reguleren. Deze middelen werken rustiger en hebben vaak pas na enkele weken effect.
Veel gebruikte niet-stimulerende middelen:
Atomoxetine (merknaam: Strattera)
Werkt via noradrenaline in de hersenen
Heeft enkele weken nodig om effect te geven
Guanfacine (merknaam: Intuniv)
Oorspronkelijk ontwikkeld als bloeddrukverlager
Wordt vooral bij jongeren en kinderen voorgeschreven
Helpt ook bij slaapproblemen
Niet-stimulerende medicatie wordt vaak voorgeschreven. Dit gebeurt als stimulerende medicatie niet goed werkt of te veel bijwerkingen heeft.
ADHD-medicatie bij volwassenen
Net als bij kinderen wordt voor volwassenen meestal stimulerende medicatie voorgeschreven. Het effect bij volwassenen is minder uitgebreid onderzocht dan bij kinderen. Wel ervaren veel volwassenen duidelijk voordeel in concentratie en rust.
Bij volwassenen kan medicatie helpen met:
Verbeterde concentratie, waardoor prestaties op het werk kunnen verbeteren
Betere relaties
Verminderde impulsiviteit
Wat zijn de bijwerkingen van ADHD-medicatie?
ADHD-medicatie kan bijwerkingen geven. Niet iedereen krijgt hier last van. De meeste bijwerkingen zijn mild en verdwijnen vaak na een paar dagen of weken.
Mogelijke bijwerkingen:
Verminderde eetlust
Slapeloosheid
Buikpijn of hoofdpijn
Prikkelbaarheid of stemmingswisselingen
Versnelde hartslag of verhoogde bloeddruk
Hoe start je met ADHD-medicatie?
Een behandeling met medicatie start meestal met een lage dosis. Deze dosis wordt geleidelijk opgebouwd. Tijdens de opbouwfase word je goed gemonitord door een arts of psychiater. Samen wordt gekeken naar het effect van eventuele bijwerkingen.
Je krijgt regelmatig controleafspraken om te beoordelen hoe de medicijnen werken en of aanpassingen nodig zijn. Bij kinderen worden eventueel ook de ouders en school betrokken.
Oneigenlijk gebruik van ADHD-medicatie
ADHD-medicatie is in Nederland alleen op recept verkrijgbaar. Toch gebruiken steeds meer mensen zonder diagnose medicatie zoals ritalin. Dit wordt gedaan om de concentratie te verbeteren tijdens het studeren, langer wakker te blijven of beter te presteren op werk of school.
Oneigenlijk gebruik kan leiden tot hartkloppingen, slapeloosheid, angstklachten of verslaving. Daarnaast vallen veel ADHD-medicatie in Nederland onder de Opiumwet en zijn ze zonder recept verboden. Ook voor reizen naar het buitenland gelden strikte regels rondom het meenemen van ADHD-medicatie.
ADHD-medicatie bestellen bij Nationale Apotheek
Wil jij je ADHD-medicatie bestellen bij Nationale Apotheek? Schrijf je in bij Nationale Apotheek en laat je medicijnen makkelijk en snel thuisbezorgen. Vraag jouw (huis)arts om het recept naar ons te sturen.
Heb je zelf een recept ontvangen? Mail dit dan naar ons. Of upload een foto via je Nationale Apotheek-account om je medicijnen te bestellen.
Hulp nodig? Neem contact op. Ons team staat voor je klaar.